تسهيلات ويژه براي پزشكان بيكار زن
ازدواج، باردار شدن، تولد فرزندان، مشكلات و محدوديت‌هاي خانوادگي و دغدغه‌هاي شغلي نظير رفتن به مناطق محروم هر كدام به تنهايي براي اين كه بر سر راه اشتغال پزشكان زن مانع‌تراشي كند، كافي است.
زن حتي اگر پزشك هم بشود احتمال خانه‌نشيني‌اش وجود دارد. اين درددل پزشكان زني است كه به دليل مشكلات خانوادگي و دغدغه‌هاي شخصي مجبور شده‌اند طبابت را كنار بگذارند. آمار دقيقي از تعداد پزشكان زن بيكار، انصراف داده از كار يا آنهايي كه به شغلي جز طبابت مشغول هستند، وجود ندارد؛ اما شواهد گوياي اين است كه تعدادي از پزشكان زن يا هيچ‌گاه شانس طبابت پيدا نمي‌كنند يا به دليل برخي مشكلات و محدوديت‌ها مجبور مي‌شوند از شغل مورد علاقه‌شان دست بكشند.
هر چند آمار دقيقي از تعداد پزشكان زن بيكار در كشور وجود ندارد، اما شواهد نشان مي‌دهد كم نيستند پزشكان زني كه به‌دلايلي همچون ازدواج، فرزنددار شدن، مشكلات شخصي و محدوديت‌هاي شغلي فرصت طبابت را به‌طور موقت يا دائم از‌دست مي‌دهند.
نگراني از بابت احتمال كمبود تدريجي پزشكان زن در رشته‌هاي مختلف، مسئولان وزارت بهداشت را برآن داشته تا با اجراي راهكارها و سياست‌هاي تشويقي موانع اشتغال پزشكان زن را از ميان بردارند. ارائه تسهيلات و امكانات رفاهي براي پزشكان زني كه در مناطق محروم و دور افتاده خدمت كنند، افزايش 40درصدي درآمد آنها نسبت به ساير پزشكان، كاهش ساعت موظفي كار و برخورداري از درآمد ثابت از جمله راهكارهاي تشويقي وزارت بهداشت براي جذب پزشكان زن است.
پزشكان خانه‌نشين
ناهيد ـ س متخصص زنان و زايمان، پنج سالي است طبابت مي‌كند. او حالا براي خودش پزشك موفقي شده و يك سالي هم از ازدواجش مي‌گذرد، اما در اين مدت همواره يك نگراني مهم داشته؛ اين كه شايد اگر روزي بخواهد فرزندي داشته باشد، ممكن است مجبور شود براي مدتي طبابت را كنار بگذارد.
او مي‌گويد: «همسرم بارها يادآوري كرده تا وقتي تصميمي براي فرزنددار شدن نداريم،مي‌توانم به كارم ادامه بدهم، اما اگر قرار باشد كودكي به ما اضافه شود، بهتر است حداقل دو سال طبابت را كنار بگذارم و تمام وقت و انرژي خودم را براي نگهداري و تربيت فرزندمان صرف كنم تا اين كه فقط يك پزشك موفق باشم.»
«مريم ـ ب» پزشك عمومي، سه سال است كه طبابت را كنار گذاشته و خانه‌نشين شده است، چون همسرش معتقد است درآمدش آنقدر هست كه هزينه‌هاي يك زندگي را تامين كند، بنابراين تمايلي ندارد خانم دكتر بيشتر وقت خود را در بيمارستان و مطب و با سروكله زدن با بيماران بگذراند.
ازدواج، باردار شدن، تولد فرزندان، مشكلات و محدوديت‌هاي خانوادگي و دغدغه‌هاي شغلي نظير رفتن به مناطق محروم هر كدام به تنهايي براي اين كه بر سر راه اشتغال پزشكان زن مانع‌تراشي كند، كافي است.
اشرف معيني، رئيس بيمارستان جامع بانوان آرش در گفت‌وگو با جام‌جم، يكي از دلايل اصلي بيكاري برخي پزشكان زن را اين مي‌داند كه آنها رشته‌اي كه رزيدنتي آن را قبول شده‌اند، دوست ندارند و حالا پس از اتمام تخصص ترجيح مي‌دهند شغل ديگري انتخاب كنند كه چندان ارتباطي هم به تخصص‌شان ندارد، به‌عنوان نمونه در شركت‌هاي دارويي استخدام مي‌شوند.
او مي‌گويد: در سال‌هاي اخير پذيرفته شدن در آزمون رشته‌هاي پزشكي آنقدر دشوار شده كه متقاضيان ترجيح مي‌دهند در هر رشته‌اي از شاخه پزشكي كه قبول شدند، ادامه تحصيل دهند، حتي اگر علاقه‌اي به آن نداشته باشند.
بيكاري پزشكان زن بيشتر شامل پزشكان عمومي است و در پزشكان متخصص اين موضوع كمتر ديده مي‌شود، هر چند استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران مهم‌ترين دليل اين وضع را تفاوت قابل‌توجه بين حقوق يك پزشك عمومي با يك پزشك متخصص مي‌داند كه در بيشتر موارد موجب مي‌شود خانه‌نشيني يا اشتغال به كار پزشكان زن در رشته‌هاي غيرمرتبط در ميان پزشكان زن متخصص كمتر باشد.
آمار نامعلوم پزشكان بيكار زن
از تعداد پزشكان زن جوياي كار يا آنهايي كه به هر دليل از شغل‌شان انصراف داده و خانه‌نشين شده‌اند، آمار دقيقي در دست نيست. نه در وزارت بهداشت و نه در سازمان نظام پزشكي تاكنون براي جمع‌آوري آماري دقيق از تعداد پزشكان زن كه به هر دليل طبابت نمي‌كنند يا به شغل ديگري جز طبابت مشغول هستند، هيچ ضرورتي احساس نشده است.
اين همان نكته‌اي است كه رئيس ستاد اجرايي برنامه كشوري پزشك خانواده و نظام ارجاع نيز آن را تائيد كرده و مي‌گويد: اطلاعات وزارت بهداشت از تعداد پزشكان زن بيكار يا آنهايي كه به هر دليل از طبابت انصراف داده‌اند، جسته و گريخته است و در هيچ كجا هم شايد به اين سادگي‌ها نتوان آمار دقيقي در اين زمينه به‌دست آورد، چرا كه براي رسيدن به اين آمار بايد اطلاعات تك‌تك دانشگاه‌هاي علوم پزشكي شهرهاي سراسر كشور را جمع‌آوري كرد؛ كاري كه ممكن است ماه‌ها زمان ببرد.
تسهيلات حمايتي از پزشكان زن در مناطق محروم
در اين كه پزشكان زن بايد به تعهداتشان عمل كنند شكي نيست؛ به هر حال هر چه باشد آنها هنگام انتخاب رشته و در دوره تحصيل كاملا آگاهانه در راهي كه انتخاب كرده‌اند گام برداشتند، اما واقعيت اين است كه مسائلي مانند نبود امكانات رفاهي براي زندگي، دغدغه تامين امنيت و محدوديت‌هاي خانوادگي مشكلاتي است كه موجب بي‌رغبتي و مقاومت پزشكان زن براي خدمت در مناطق محروم و دور افتاده شده است.
در چنين شرايطي مسئولان وزارت بهداشت اميدوارند با ارائه اين تسهيلات حمايتي و امكانات رفاهي بتوانند در جذب پزشكان و بخصوص پزشكان زن كه نگراني‌ها و دغدغه‌هاي جدي‌تري براي اقامت و طبابت در شهرستان‌هاي محروم و دور افتاده دارند، موفق شوند.به گفته رئيس ستاد اجرايي برنامه كشوري پزشك خانواده و نظام ارجاع، در گزينش و اعزام پزشكان براي خدمت در شهرستان‌هاي مناطق محروم و دورافتاده، پزشكان زن متاهل به مناطقي اعزام مي‌شوند كه از امكانات بيشتري برخوردار است.
محمد شريعتي در گفت‌وگو با جام‌جم توضيح مي‌دهد: حتي پزشكان زن مجرد نيز نسبت به پزشكان مرد به مناطق برخوردارتري از لحاظ امكانات و مسائل امنيتي اعزام مي‌شوند.
وي از تمهيدات وزارت بهداشت براي پزشكان زني كه موظف به خدمت در شهرستان‌هاي دورافتاده و محروم هستند خبر داده و مي‌گويد: هم‌اكنون دانشگاه‌هاي علوم پزشكي موظف هستند در مراكز بهداشتي ـ درماني روستايي و شهرستان‌هاي دورافتاده‌اي كه پزشكان زن در آنجا طبابت مي‌كنند، امكانات رفاهي مناسب در اختيار اين افراد قرار دهند.
در بعد تامين امنيت نيز بايد در مراكز بهداشتي و درماني كه پزشكان زن آنجا خدمت مي‌كنند در تمام ساعات شبانه‌روز سرايدار يا نگهبان حضور داشته باشد و حتي در هنگام ويزيت بيمار بخصوص در ساعات خارج از ساعات موظف خدمت، حضور نگهبان و سرايدار در مركز درماني براي حفظ امنيت پزشكان زن الزامي است.
شريعتي همچنين از اختصاص اقامتگاه‌هاي اختصاصي با عنوان «خانه‌هاي پزشك» داخل مراكز درماني براي پزشكان زني كه در روستاها و مناطق دورافتاده مشغول خدمت هستند خبر مي‌دهد تا آنها با كمترين دغدغه امنيتي و رفاهي طبابت كنند.
نسخه پزشك خانواده براي جذب پزشكان زن
مسئولان وزارت بهداشت براي جذب پزشكان بيكار زن عمومي و تخصصي در برنامه پزشك خانواده نيز سياست‌هاي تشويقي در پيش گرفته‌اند. آنها تلاش مي‌كنند براي پزشكان زني كه به هر دليل فعلا شرايط طبابت را ندارند، حتي به‌طور موقت و در ساعات محدود به خدمت بگيرند.
مسئولان وزارت بهداشت مي‌گويند چون براي تحصيل و تخصص‌آموزي پزشكان زن سرمايه ملي هزينه شده بنابراين نبايد از كنار اين موضوع به‌سادگي گذشت و بايد شرايطي را فراهم كرد كه از توان و تخصص اين افراد هم استفاده شود.
رئيس ستاد اجرايي برنامه كشوري پزشك خانواده و نظام ارجاع مي‌گويد: پزشكان زن كه به هر دليل فعلا شرايط طبابت كردن تمام وقت را از دست داده‌اند، مي‌توانند با ثبت‌نام و پيوستن به طرح پزشك خانواده به‌طور نيمه‌وقت طبابت كنند.
دكتر شريعتي توضيح مي‌دهد: پزشكي كه باردار است يا به‌دليل فرزند داشتن نمي‌تواند تمام وقت كار كند با شركت در طرح پزشك خانواده مي‌تواند ساعت كارش را كاهش دهد. به اين ترتيب اين پزشك مي‌تواند در روز حداقل چهار ساعت موظفي خود را پر كند و 1250 نفر را تحت‌پوشش بگيرد و در مقابل روي يك درآمد ثابت حدود پنج ميليون تومان در ماه در برنامه پزشك خانواده حساب باز كند.
وي مي‌گويد: پزشكان زني كه توانايي داير كردن مطب به‌طور شخصي را ندارند نيز مي‌توانند با معاونت بهداشتي وزارت بهداشت وارد مذاكره شده و داخل مراكز بهداشتي را به‌عنوان مطب اجاره كنند . به گفته شريعتي، براساس توافقي كه با شهرداري‌ها انجام شده و البته هنوز نهايي نشده است پزشكان زن مي‌توانند بزودي با توافق شهرداري‌ها در خانه‌هاي سلامت مشغول به كار شوند.
مسئولان وزارت بهداشت اميدوارند نسخه‌اي كه براي اشتغال پزشكان زن پيچيده‌اند جواب بدهد تا در آينده‌اي نه‌چندان دور با جمعيتي از پزشكان زن كه بايد به جاي طبابت خانه‌داري كنند، مواجه نباشيم.
