انواع اختلالات غده تیروئید و روش های تشخیص و درمان آن

غده تیروئید که جز مهمی از غدد درون ریز محسوب می شود و در پایین گردن قرار دارد، مسئول تولید هورمون تنظیم کننده متابولیسم بدن می باشد.
اختلال در تولید این هورمون سبب بروز بیماری های مختلفی می شود که می تواند بر متابولیسم بدن تاثیرگذار باشد. در این مطلب قصد داریم شما را با برخی از بیماری های مربوط به اختلال تیروئید آشنا کنیم.
بیماری گواتر

بیماری گواتر بزرگ شدن غیرسرطانی غده تیروئید است که شایع ترین دلیل آن در سراسر جهان، کمبود ید در رژیم غذایی است. محققان تخمین میزنند که از هر 800 ملیون نفر در جهان، 200 ملیون نفر به گواتر مبتلا هستند.

گواتر می­تواند هر فردی را در هر سنی و در هر جای جهان را دچار کند، مخصوصا مناطقی که دارای کمبود مواد غذایی یددار هستند. با این حال گواتر در زنان بالای 40 سال شایع تر است. عوامل دیگر ابتلا به گواتر می­تواند شامل وراثت، استفاده از داروهای خاص، بارداری و رادیواکتیویته باشد.

ممکن است نشانه ی خاصی برای اعلام ابتلا به گواتر ظاهر نشود با این حال، اگر به اندازه کافی رشد کند می­تواند علائم زیر را از خود نشان دهد:

•     تورم یا تنگی گلو
•     مشکل در بلعیدن یا تنفس
•     سرفه کردن یا خس خس سینه
•     خشن شدن صدا
•     تشخیص و درمان گواتر

پزشک می­تواند در یک معاینه فیزیکی و با لمس گردن و معاینه بلعیدن گواتر را تشخیص دهد. آزمایش خون برای تاثیر خودایمنی و سطح هورمون ها که اغلب از عوامل ابتلا به گواتر هستند نیز میتواند ابتلا به گواتر را تشخیص دهد.
بیماری گره های غده تیروئید

گره های تیروئیدی بر روی و یا داخل غده تیروئید رشد می­کنند. حدود 1 درصد از مردان و 5 درصد از بانوانی که در کشورهای دارای ید کافی زندگی می­کنند، دچار گره های تیروئیدی بزرگی هستند که به راحتی می­توانند وجود آنها را احساس کنند و 50 درصد افراد، دارای گره های احساس نشدنی هستند. علل بروز این گره ها هنوز شناخته شده نیستند و می­تواند ناشی از بیماری هشیموتو و یا کمبود ید باشند. گره ها می­توانند به صورت مایع یا جامد باشند و اکثرا خوش خیم هستند، اما در موارد نادری می­ توانند بدخیم و سرطانی باشند. گره های تیروئید در زنان رایج تر از مردان می­باشد و در هر دو جنسیت با افزایش سن احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می ­یابد. بیشتر گره های تیروئیدی هیچ نشانه ای ندارند، با این حال اگر به اندازه کافی رشد کنند، می ­تواند باعث تورم گردن در بیمار شوند و منجر به ایجاد مشکلات تنفسی و سختی در بلعیدن شوند.

برخی از گره ها می توانند هورمون های غده تیروئید را تولید کنند که در این مورد باعث بروز علایم پرکاری تیروئید می­شوند و این علایم می­توانند شامل موارد زیر باشند:

•     افزایش تپش قلب
•     عصبی شدن
•     افزایش اشتها
•     لرزش اندام ها
•     کاهش وزن
•     چربی پوست

از طرف دیگر، اگر گره های تیروئید با بیماری هشیموتو همراه شوند می­ توانند علایمی شبیه به کم کاری تیروئید از خود نشان دهند مانند نشانه های زیر:

•     خستگی
•     افزایش وزن
•     ریزش مو
•     خشکی پوست
•     ناسازگاری با سرما

تشخیص و درمان گره های تیروئیدی

اغلب گره ها با یک آزمایش فیزیکی ساده قابل تشخیص هستند. همچنین می ­توان وجود گره ها را در طی یک سونوگرافی، سی تی اسکن و یا MRI تشخیص داد. پس از تشخیص گره ها می ­توان از تست TSH برای تشخیص تاثیر گره ها بر روی کم کاری یا پر کاری تیروئید استفاده کرد، و از یک دوره آزمایش نمونه برداری سوزنی برای نمونه برداری و بررسی خوش خیم و یا سرطانی بودن گره ها استفاده می شود. گره های خوش خیم سبب مرگ نمی­ شوند و نیاز به درمان ندارند و اگر با گذشت زمان تغیری نکنند، معمولا در رابطه با آنها اقدامی صورت نمی­ گیرد. پزشک معمولا بعد از مدتی پیشنهاد آزمایش دوباره می­دهد و در صورت رشد گره ها ضعیف و نابود کردن گره ها را با استفاده از یدهای رادیواکتیویته را به بیمار توصیه می­کند.

گره های سرطانی بسیار نادر هستند و طبق گفته موسسه ملی سرطان، سرطان تیروئید کمتر از 4 درصد از کل جمعیت را تحت تاثیر قرار می ­دهد. درمان پیشنهادی پزشک بسته به نوع تومورها متفاوت است. حذف غده تیروئید با استفاده از جراحی، پرتو درمانی با جراحی و یا بدون جراحی راه های پیش روی بیمار هستند. اگر سرطان به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند، شیمی درمانی ضرورت پیدا می ­کند.
بیماری گریوز

بیماری گریوز به نام دکتری که بیشتر از 150 سال پیش آن را کشف کرده است نامگذاری شده است. بیماری گریوز نیز یک اختلال خود ایمنی بدن است و زمانی که سیستم ایمنی به اشتباه به غده تیروئید حمله می­ کند، اتفاق می ­افتد و معمولا باعث افزایش تولید هورمون متعادل کننده متابولیسم می ­شود. این بیماری در هر سن و جنسیتی احتمال وقوع دارد، اما در زنان بین 20 تا 30 سال رایج تر است. افزایش تولید هورمون ها علایمی مانند پرکاری تیروئید را از خود نشان می­دهد که شامل موارد زیر است:

•     اضطراب
•     تحریک پذیری
•     خستگی
•     لرزش دست
•     افزایش و نامنظمی ضربان قلب
•     عرق کردن بیش از حد
•     مشکل خواب
•     اسهال و تحرکات روده
•     تغییر چرخه قاعدگی زنان

تشخیص و درمان بیماری گریوز

پزشک شما می­ تواند با یک معاینه ساده فیزیکی، بیماری گریوز را تشخیص دهد. درشت شدن چشم ها، افزایش سوخت و ساز بدن، افزایش ضربان قلب و فشار خون از نشانه های این بیماری هستند. آزمایش خون و تست جذب یدها، از راه های دیگر تشخیص بهتر این بیماری هستند. درمان قطعی برای متوقف کردن خودایمنی بدن وجود ندارد و تنها می ­توان با ترکیبی از دارو ها آنرا کنترل کرد. تعدادی از راه های مقابله با این بیماری در زیر نام برده شده اند:

•     بتابلوکرها برای کنترل ضربان قلب، اضطراب و عرق کردن
•     داروهای ضد تیروئید برای جلوگیری از علایم پرکاری
•     ید رادیواکتیویته برای از بین بردن تمام یا بخشی از غده

    جراحی برای برداشتن غده تیروئید همیشه یکی از گزینه های در دسترس است و در صورتی که بیمار قادر به تحمل یدها و یا آنتی تیروئیدها نباشد، پیشنهاد می­ شود.