جزئیات گفتگوهای راهبردی واشنگتن – بغداد/فعالسازی نقش پارلمان عراق

 دور اول گفتگوهای راهبردی میان هیأت‌های آمریکایی و عراقی روز پنجشنبه آغاز شد. در پی آغاز این دور از گفتگوها میان دو طرف، هیأت‌های آمریکایی و عراقی بیانیه مشترکی را صادر کردند. آمریکا و عراق در بیانیه‌ای مشترک بر تعهد خود نسبت به خروج نظامیان آمریکایی از عراق تاکید کردند.

دو طرف در بیانیه مذکور اعلام کردند که ایالات متحده به دنبال ایجاد پایگاه‌های دائمی یا حضور نظامی دائمی در عراق نخواهد بود. دو طرف همچنین توافق کردند که ایالات متحده طی ماه‌های آینده کاهش حضور نظامی خود در عراق را ادامه خواهد داد. درهمین حال، «مصطفی الکاظمی» سخنانی را در خصوص گفتگوی راهبردی میان بغداد و واشنگتن مطرح کرد. وی در این خصوص گفت: در گفتگوی راهبردی با واشنگتن نتایج مهمی برای بغداد حاصل شد.

نخست وزیر عراق اعلام کرد که در جریان گفتگوهای راهبردی بر لزوم خروج تمامی نظامیان آمریکایی از خاک عراق تأکید شده است
الکاظمی اظهار داشت: در این گفتگو بر لزوم خروج تمامی نیروهای آمریکایی در عراق تأکید شد. نخست وزیر عراق تصریح کرد: در مذاکرات مذکور همچنین تأکید شد که تمامی پایگاه‌های آمریکا در عراق باید برچیده شوند. الکاظمی گفت: واقعیت آن است که نمی‌توان از مصوبه پارلمان مبنی بر خروج نظامیان بیگانه از خاک عراق عدول کرد. وی تأکید کرد: در گفتگوی راهبردی همچنین توافق‌هایی در خصوص روابط اقتصادی حاصل شد.

واقعیت آن است که گفتگوهای راهبردی میان بغداد و واشنگتن با پیشنهاد مستقیم مقامات ایالات متحده آمریکا برگزار می‌شود. این آمریکایی‌ها بودند که در اواخر دوره نخست وزیر «عادل عبدالمهدی» در عراق پیشنهادی را به منظور گفتگوهای دوجانبه برای بررسی آینده حضور خود در عراق، مطرح ساختند. علت اصلی مطرح ساختن چنین پیشنهادی نیز، دور زدن مصوبه پارلمان عراق در خصوص لزوم اخراج بیگانگان از خاک این کشور بوده است.

هرچند که مقامات ایالات متحده آمریکا به صورت لفظی و شفاهی بر خروج تدریجی خود از خاک عراق تأکید می‌کنند اما واقعیت آن است که تاکنون به صورت جدی و عملی هیچ گامی را در این راستا برنداشته اند. در واقع، آنچه که آمریکایی‌ها در جریان گفتگوهای راهبردی با بغداد مطرح کرده‌اند، مسأله جدیدی نیست و پیشتر نیز مسبوق به سابقه بوده است. احترام به تمامیت ارضی عراق و حاکمیت ملی آن، کاهش حضور نیروهای نظامی و خروج قریب الوقوع از خاک عراق جملگی مباحث تکراری هستند که بارها و بارها توسط مقامات واشنگتن مطرح شده‌اند.

بر اساس آنچه که گفته شد، نمی‌توان روی اظهارات هیأت آمریکایی در جریان گفتگوهای استراتژیک با بغداد در خصوص خروج قریب الوقوع نیروهای آمریکایی از خاک عراق حساب باز کرد. آمریکایی‌ها از رهگذر مطرح ساختن این دست از اظهارات به دنبال خرید زمان بیشتر برای خود هستند تا فرصت مناسب برای دور زدن مصوبه پارلمان را بیابند.

ناگفته پیداست که اگر مقامات واشنگتن عزم و نیت جدی برای خروج از خاک عراق را داشتند، پس از مصوبه صریح و شفاف نمایندگان پارلمان عراق این کار را انجام می‌دادند. براین اساس، ارائه
واشنگتن با اتخاذ مواضع شفاهی به دنبال خرید زمان برای خود است تا فرصت مناسب جهت دور زدن مصوبه پارلمان عراق را داشته باشد
پیشنهاد انجام گفتگوهای راهبردی با بغداد آن هم در شرایطی که در مصوبه پارلمان عراق هیچ ابهامی در خصوص لزوم اخراج نظامیان بیگانه دیده نمی‌شود، شبهات زیادی را ایجاد کرده که ازجمله آنها تلاش واشنگتن برای تداوم حضور خود در عراق است.

این درحالی است که اقشار مختلف عراق همچنان خواستار خروج نظامیان آمریکایی از این کشور هستند و دولت کنونی «مصطفی الکاظمی» نیز مأموریت اجرای مصوبه پارلمان مبنی بر اخراج آمریکایی‌ها را برعهده دارد. الکاظمی خود نیک می‌داند که یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار اجماع بیت شیعی بر روی نام او برای تصدی پست نخست وزیری، تعهدش به اجرای مأموریت اخراج نظامیان آمریکایی از خاک عراق بوده است. بنابراین، امروز احزاب و جریان‌های شیعی عراقی از الکاظمی انتظار دارند که در جریان مذاکرات و گفتگوهای راهبردی هرگونه مسیر به روی آمریکایی‌ها برای دور زدن مصوبه پارلمان را مسدود سازد.

در این میان اما فعال سازی نقش پارلمان عراق می‌تواند به ممانعت از پیاده سازی طرح واشنگتن برای دور زدن مصوبه پارلمان عراق، کمک شایانی کند. بر اساس قانون اساسی عراق، هرگونه معاهده بین المللی در این کشور که توسط دولت آن امضا شود، می‌بایست به تأیید نمایندگان پارلمان نیز برسد. تنها در این شرایط است که معاهده و توافق امضا شده به یک قانون الزام آور برای بغداد تبدیل می‌شود.

هرگونه توافق میان واشنگتن و بغداد در عرصه گفتگوهای استراتژیک، برای تبدیل شدن به یک قانون الزام آور می‌بایست به تصویب نمایندگان پارلمان عراق برسد
در همین ارتباط، «محمد کریم» نماینده پارلمان عراق سخنانی را در خصوص مذاکرات و گفتگوهای استراتژیک میان بغداد و واشنگتن مطرح کرده است. وی در این خصوص گفت: هر گونه توافق میان دو طرف باید به تصویب پارلمان عراق برسد. محمد کریم تصریح کرد: اگر دولت الکاظمی با واشنگتن به توافقی دست یابد و توافقنامه‌ای را امضا کند، این توافقنامه باید به تأیید نمایندگان پارلمان عراق برسد.

طبیعی است که در این شرایط، نمایندگان پارلمان عراق، در جریان گفتگوهای استراتژیک به نتیجه‌ای جز خروج کامل نظامیان آمریکایی از خاک این کشور رضایت نخواهند داد. درست به همین دلیل است که فعال سازی نقش پارلمان عراق بر اساس قانون اساسی این کشور در جریان گفتگوهای راهبردی با ایالات متحده آمریکا از اهمیت بسزایی برخوردار است.

امروز قاطبه نمایندگان پارلمان عراق خواستار خروج فوری نظامیان آمریکایی از خاک این کشور بر اساس مصوبه قانونی خود هستند. به عنوان نمونه می‌توان به اظهارات اخیر «حسن الکعبی» معاون رئیس پارلمان عراق اشاره کرد که صراحتاً لزوم خروج اشغالگران آمریکایی از خاک کشورش را خواستار شده است. در همین راستا، وی در سخنانی تأکید کرده است: «نظامیان اشغالگر آمریکایی مُدام حاکمیت عراق را نقض می‌کنند و این مسأله قابل تحمل نیست. نخست‌وزیر جدید قادر است نیروهای بیگانه و در رأس آن‌ها آمریکایی‌ها را از عراق بیرون براند».