تهران؛ شهر بي‌شهربازي
شهربازي‌ها در سراسر جهان علاوه بر كاركرد تفريحي، كاركردهاي ديگري نيز براي حفظ سلامت رواني شهروندان دارند. تخليه هيجانات و استقبال از خطر براي گروه سني جوان و نوجوان از ديگر كاركردهاي شهربازيهاست. با اين حال تهران با جمعيتي بالغ بر 12 ميليون نفر مكاني كه اين نياز از جامعه را برطرف كند را ندارد.
در حال حاضر پارك ارم در غرب تهران تنها شهربازي فعال در تهران است و جاي تعجب هم ندارد كه با 12 ميليون جمعيت تهران اين شهربازي همواره شلوغ باشد. متاسفانه ارم نيز مانند ديگر شهربازي‌هاي كشور فاقد امكانات به روز است.براي كلانشهري مانند تهران، شهربازي‌اي هفتاد هكتاري، بيشتر شبيه يك شوخي است؛ سالهاي اخير هر از گاهي خبرهايي مبني بر غيراستاندارد بودن و پلمپ شدن شهربازي‌هاي كوچك مانند شهربازي شاهد تهران را مي‌شنويم و گويا هيچ كس هم احساس كمبود نمي‌كند.
شهربازي چيست؟
شهربازي، تنها محلي براي تفريح نيست، بلكه به عنوان يك مفهوم نيز شناخته مي‌شود، مفهومي كه خود را در پديده‌هاي مختلف، نشان مي‌دهد.
يكي از كاركردهاي شهربازي تخليه هيجان و هراس شهروندان است. پديده‌هاي فرهنگي ديگري چون فيلم و ادبيات در ژانر وحشت نيز مي‌تواند چنين كاركردي براي مخاطب خود داشته باشند.
اين كاركرد بخش مهمي از صنعت فرهنگ در هر جامعه است، اگر نگاهي به جوامع توسعه يافته بيندازيم، در خواهيم يافت كه بخش قابل توجهي از محصولات صنعت فرهنگ آن‌ها را همين محصولاتي تشكيل مي‌دهد كه با خلق شرايط ويژه و بسيار خاص، هيجان نهفته مخاطب را آزاد، و از اين طريق به مخاطب خود كمك مي‌كنند.
شهربازي چه كاركردي دارد؟
به استقبال هيجان و تنش رفتن در سنيني، جزء ويژگي انسان‌ها مي‌تواند باشد. در كودكي، نوجواني و جواني كنجكاوي و پرانرژي بودن خودش را در قالب استقبال از خطر و ريسك‌پذيري نشان مي‌دهد.
در اين سنين جو رقابتي نيز وجود دارد كه يك نوع ابراز وجود كردن است و براي بالا بردن اعتماد به نفس در اين قالب‌ها قرار مي‌گيرند.
70 درصد جامعه ما را جوانان تشكيل مي‌دهند كه جمعيتي بالغ بر 40 ميليون نفر هستند در نتيجه در برنامه‌ريزي‌هاي كلان كشور بايد به نيازهاي عاطفي، هيجاني اين گروه توجه ويژه داشت. سيستم بهداشت اجتماعي- فرهنگي جامعه بايد مكان‌هايي را براي بيرون‌ريزي هيجانات اين گروه در نظر بگيرد.
درتمام دنيا شهرداري‌ها وظيفه دارند امكاناتي مانند پارك‌ها و باشگاه‌ها را لحاظ كنند كه در آن با توجه به سن و سال مخاطبان برون ريزي اين هيجانات را تسهيل كند.
شهربازي‌هايي كه استانداردهاي روز را داشته باشند نيز مي‌توانند چنين كاركردي داشته باشند. بايد توجه داشت كه براي چنين محيط‌هاي مانند شهربازي نياز به بازبيني و بازرسي‌هاي دوره‌اي الزامي است و بايد همواره نسبت به ايمني اين محيط‌ها حساس بود.
بايد توجه داشت كه سبك زندگي در ميزان و چگونگي تخليه هيجانات بسيار مهم است. زندگي شهري اسباب و وسايل خودش را مي‌طلبد و در اين سبك زندگي به دليل فضاي شهري و محدود بودن فعاليت‌ها نسبت به جوامع روستايي و عدم شكل‌گيري بازي‌هاي تحركي با انباشت انرژي بيشتري در جوانان صورت مي‌گيرد.
اگر به صفحه حوادث روزنامه‌ها نگاهي بياندازيم متوجه رفتار افرادي مي‌شويم كه به دنبال هيجان موجب خطر براي خود و ديگر شهروندان شده‌اند و حوادث ناگواري را رقم زده‌اند. كورس گذاشتن خودروها و تك چرخ زدن موتورها در اتوبان‌هاي شلوغ شهر، حوادث چهارشنبه آخر سال از اين دست رفتارها هستند.
اگر به هيجانات پاسخ داده نشود با انباشت اين انرژي ممكن است با رفتارهايي ضداجتماعي مانند شكستن شيشه‌هاي اتوبوس پس از يك مسابقه فوتبال و يا تخريب اموال در سطح جامعه روبه‌رو شويم و درصد كمتري نيز ممكن است دچار آسيب‌هاي اجتماعي و بزه شوند. گاهي منشاء گرايش به اعتياد و الكل در جامعه نيز از همين هيجانات است.
تهران و كمبودهايش
تقريبا 7 سالي مي‌شود كه درهاي شهربازي تهران در تقاطع بزرگراه شهيد چمران و سئول به روي تهراني‌ها بسته‌شده است و مركز كشور 12ميليوني مانده و چند شهربازي كوچك و باغ وحشي افسرده در گوشه‌اي از شهر كه هيچگاه نتوانسته جاي خالي شهربازي را پر كند.
آيا 70 هكتار شهربازي براي 12 ميليون جمعيت تهران كافي است؟ آيا در شهربازي‌هاي كشور تأسيسات و وسايل كافي وجود دارد؟ آيا هر ساله وسيله جديدي به آن‌ها اضافه مي‌شود؟
واقعيت آن است كه دستگاه‌هاي شهربازي‌هاي ايراني، عموماً دستگاه‌هاي دست دومي است كه از شهربازي‌هاي كشورهاي مختلف خريداري مي‌شود و سال‌ها است كه دستگاه جديدي در اين شهربازي‌ها نصب نشده است.
اين كمبودها باعث شده است كه شهربازي نتواند كاركرد ويژه خود را در كلانشهرها داشته باشد.
كاركردي كه اگرچه به ظاهر تنها صداهاي جيغ و شادي و تفريح خانواده‌ها است اما در باطن خود موجب پيشگيري از رفتارهاي ناهنجار زيادي در آينده خواهد شد.
بازهم از غرب تهران خبرهاي خوبي به گوش مي‌رسد. خبري كه مي‌تواند كل شهر را متحول كند؛ تحولي كه تمام نگاه‌ها را به غرب مركز كشور معطوف و چشم‌ها را به جايي در انتهاي بزرگراه شهيد همت خيره مي‌كند؛ بزرگ‌ترين مركز تفريحي و فضاي سبز به نام “هزار و يك شهر”.
در بهار 90 ساخت اين مجموعه آغاز شده است و قرار است در 5 فاز عملياتي شود. مجموعه فرهنگي، اجتماعي، ورزشي و تفريحي “هزار و يك شهر” در فضايي با بيش از 130 هكتار مي‌تواند بسياري از كمبودهاي حال حاضر را جبران كند.
اين مجموعه كه شامل هتل، پارك آبي، سينما و كليه امكانات مختلف تفريحي خواهد بود قرار است به يكي از 10 شهربازي برتر دنياتبديل شود و سالانه بيش از 10 ميليون نفر ميهمان “هزار و يك شهر” تهران باشند.
