“برجام” و سیاست هوشمندانه درگیرسازی منافع کمپانی های آمریکایی در ایران

 برجام، اندک اندک در حال نشان دادن اولین آثار مثبت خود در اقتصاد، سیاست و روابط خارجی ایران است: از تحریم های بانکی که یکی پس از دیگری لغو می شوند تا تاجران اروپایی فرش که بار دیگر روانه ایران شده اند و از تسریع تکمیل فازهای پارس جنوبی تا هواپیماهایی که قرار است از ایرباس بخریم و … .
خبر جدید را نیز معاون شرکت جنرال الکتریک آمریکا که جزو برترین شرکت های آمریکایی است داده است: ما در حال مذاکره با ایران برای سرمایه گذاری در این کشور هستیم.

در این میان اما، جریان جمهوری خواهان تندرو در آمریکا، در صدد نابودی برجام هستند. یکی از علل مخالفت های جمهوریخواهان با برجام، انتخابات پیش روی آمریکاست اما مهم تر از آن، لابی های عربی و عبری هستند که با تک تک سناتورها و افراد ذی نفوذ رایزنی می کنند و به روش هایی، آنها را برای ضدیت با ایران “متقاعد و منتفع” می کنند.

داستان لابی با اعضای مجلس نمایندگان آمریکا را فیلم سینمایی “آبراهام لینکلن” – که اسکار2012 را هم گرفت – به خوبی روایت می کند. این فیلم، داستان مبارزه رئیس جمهور لینکلن با برده داری در آمریکا را به تصویر کشیده است که طی آن، مأمورانی از جانب وی سراغ اعضای مجلس می روند، به یکی پول می دهند، به دیگری پست و … تا همراهی آنها را برای تصویب قانون لغو برده داری جلب کنند و نهایتاً هم چنین می شود.

اکنون نیز، در سطحی پیچیده تر و امروزی تر، روابطی مشابه بر کانون های تصمیم گیری آمریکا وجود دارد که البته از منطق اقتصادی حاکم بر دنیای سرمایه داری پیروی می کند.
در حال حاضر، کمپانی های بزرگ آمریکا به عنوان گردانندگان قدرتمندترین اقتصاد جهان، از مهم ترین و اثرگذارترین جریان ها در پروسه های تصمیم سازی ایالات متحده هستند. به عنوان مثال، وقتی کمپانی های آمریکایی درگیر پروژه های نفتی میلیاردها دلاری در عربستان هستند، طبیعتاً تمایل دارند روابط آمریکا و عربستان دچار تنش نشود و مثلاً کاخ سفید، ریاض را به خاطر جنایات جنگی در یمن، نکوهش نکند یا از سوی دیگر رقبای عربستان را تحت فشار قرار دهد.

لغو تحریم ها فرصت مناسبی فراهم کرده است تا ایران نیز بتواند از توانمندی های کمپانی های آمریکایی در توسعه اقتصاد خود استفاده کند. این، هم به نفع ایران است که می تواند از تکنولوژی های مدرن بهره ببرد و هم به نفع شرکت های آمریکایی است که سود مشروع خود را ببرند.

 بهره گیری از توان این شرکت ها در توسعه میدان های نفتی و گازی یا نوسازی صنایع کشور، مدرنیزاسیون کشاورزی، تجهیزات پزشکی و … گذشته از آن که یک جهش اقتصادی و فنی در حوزه های مختلف برای ایران محسوب می شود، منافع کمپانی های آمریکایی را نیز درگیر ایران می کند.

در چنان وضعیتی، دو اتفاق مهم رخ خواهد داد: کمپانی های ذی نفوذ آمریکایی، نه به خاطر ایران که برای حفظ منافع مادی خودشان، برای حفظ برجام تلاش خواهند کرد و از سوی دیگر، اثر لابی های ضدایرانی که از سوی عربستان و اسرائیل تغذیه می شوند، کاهش خواهد یافت و این، به نفع جمهوری اسلامی ایران است.

سیاست، شناخت واقعیت ها و بازی کردن در زمین واقعیت هاست. زیرکی – که به روایت معصوم(ع) از صفات مؤمن است – ایجاب می کند که در دوران جدید ایران، پیچیده تر، زیرکانه تر و عاقلانه تر عمل کنیم.